حجت الاسلام محمدعلی لیالی روز شنبه به خبرنگار فرهنگی ایرنا گفت: شورای عالی انقلاب فرهنگی مغز متفکر و چشم بینای جامعه در عرصه تحولات فرهنگی است و معتقدم تمام پژوهشگران، اندیشمندان و اعضای این شورا افرادی فرهیخته و با تجربه در عرصه مدیریت فرهنگی و تحولات فرهنگی هستند.

وی سخنان هفته گذشته رهبر معظم انقلاب با اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی را بسیار مهم دانست و افزود: این شورا باید بتواند عملکردهای گذشته خود را احصا کرده و در یک فضای صمیمی عملکرد فرهنگی متولیان فرهنگی کشور را نقد و تحلیل کند و با توجه به نیازهای جامعه در عرصه تحولات فکری، معرفتی و فرهنگی الگوهای جدیدتری را ارائه کند. 

این استاد حوزه و دانشگاه گفت: بحث فرهنگ و به تبع آن تحولات فرهنگی از مباحث بسیار مهمی است که با هویت و روح یک جامعه سر و کار دارد و معتقدم تعالی و سقوط یک جامعه در هویت و روح فرهنگی آن جامعه است. 

وی افزود: هر چند تعاریف مختلفی درباره فرهنگ وجود دارد ولی می توان گفت فرهنگ عبارت است از مجموعه ای از باورها، ارزش ها، هنجارها و الگوهای رفتاری حاکم بر جامعه که متاثر از دین، قراردادهای شرعی و عرفی در یک جامعه است. 

به اعتقاد این کارشناس دینی فرهنگ ها بر اساس باورها و ارزش های یک جامعه تعریف می شود و بر همین اساس فرهنگ ها متفاوت هستند و آن چیزی که فرهنگ یک جامعه را نشان می دهد، توجه جدی به الگوهای رفتاری آن جامعه است. به عبارت دیگر الگوهای رفتاری یک جامعه برخاسته از فرهنگ حاکم بر آن جامعه است و بر همین اساس همه چیز یک جامعه وابسته به فرهنگ جامعه است.

سردبیر ماهنامه پرسمان، سیاستگذاران و فعالان عرصه فرهنگ و توانایی آنها را در رصد تحولات فرهنگی، برنامه ریزی و مدیریت فرهنگی عاملی برای حفاظت و حراست از فرهنگ جامعه دانست و افزود: ما در جامعه ای زندگی می کنیم که از فرهنگ ایرانی و اسلامی برخوردار است و منابع بسیار غنی در این دو فرهنگ وجود دارد. 

لیالی اضافه کرد: مثلا بخشی از ویژگی های اختصاصی فرهنگ و هویت ایرانی اسلامی عبارت است از توجه به علم، تولید علمی، توجه به خرد و خردورزی، توجه به تعالی انسان در پرتو معنویت، کرامت انسانی و فضایل اخلاقی که این مسائل از مهمترین مولفه های فرهنگی جامعه ایرانی اسلامی است.

وی در ادامه به سخنان حضرت امام خمینی(ره) و رهبر معظم انقلاب اشاره کرد و گفت: فرهنگ، مبدا و منشا خوشبختی ها و بدبختی های یک جامعه است و حضرت امام(ره) معتقد بودند چیزی که یک ملت را می سازد، فرهنگ است.

این پژوهشگر مذهبی توجه رهبران فرهنگی و سیاستگذاران فرهنگی را برای رصد تحولات فرهنگی و برنامه ریزی و مدیریت فرهنگی به نکاتی جلب کرد و گفت: مسوولان فرهنگی باید به اقتضائات فرهنگ و تحولات فرهنگی، الزامات و ضروریات فعالیت های فرهنگی آشنایی داشته و بدانند که لوازم و توابع فعالیت های فرهنگی چیست.

لیالی همچنین از کارگزاران فرهنگی خواست تا قبل از هر گونه فعالیت فرهنگی، اتاق فکری تشکیل دهند و در برنامه ریزی و مدیریت صحیح فرهنگی و نیز پیشتیبانی فرهنگی تاکید داشته باشند و به دنبال این موارد لازم است تا الگوهای رفتاری اینگونه تحلیل شود که آیا این الگوهای رفتاری بر اساس فرهنگ و هویت ملی و اسلامی ما سازگار است یا نه.

وی که معتقد است باید نگاه معقول در عرصه فرهنگ رعایت شود؛ اظهار داشت: نگاه بخشی یا سیاسی یا اقتصادی به مقوله فرهنگ صحیح نیست و از طرف دیگر برنامه های تحولات فرهنگی بایستی از گزاره هایی منسجم برخوردار باشد و به عبارت دیگر این برنامه ها پیوست فرهنگی داشته باشد و از بخشی نگری و جزیی نگری که معمولا آفت فعالیت های فرهنگی است، دوری شود.

این محقق مذهبی فرهنگ را عرصه ارتباط بین باورها و پندارها با رفتار و عمل در عرصه های فردی، خانوادگی، اجتماعی و حکومت دانست و افزود: در این نگاه، فرهنگ و مباحث فرهنگی باید به عنوان یک دغدغه جدی برای آحاد جامعه به خصوص کارگزاران فرهنگی مطرح باشد.

این کارشناس رسانه همچنین گفت: کارگزاران فرهنگی باید به نقشه جامع علمی و مهندسی فرهنگی و سندهای بالادستی در تحول بنیادین در آموزش و پرورش و در سند دانشگاه اسلامی و مانند این ها توجه ویژه داشته باشند.

وی بر ضرورت پیش بینی تحولات فرهنگی تاکید کرد و اظهار داشت: برای این که سیاستگذاران فرهنگی بتوانند بستر تحولات فرهنگی را انجام دهند و فعالیت های فرهنگی مناسب با رفتارهای اجتماعی جامعه را تدوین کنند باید آن دسته از تحولات فرهنگی را که ممکن است در آینده اتفاق بیافتد، پیش بینی کنند و به نوعی بتوانند با ناهنجاری ها، کج اندیشی ها و کج رفتاری هایی که ممکن است در عرصه فرهنگ اتفاق بیافتد، پیشگیری و مقابله کنند. 

لیالی با استناد به سخنان رهبر معظم انقلاب در جمع اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: بر اساس همان نگاهی که حضرت آیت الله خامنه ای مطرح کردند، بر سیاستگذاران فرهنگی واجب است که به وظایف نظارتی خود در عرصه فرهنگ و حراست از محصولات و کارهای فرهنگی توجه کافی داشته باشند.

این استاد حوزه افزود: گاهی برخی پلشتی ها و زشتی ها از فرهنگ های مهاجم به سراغ فرهنگ ملی و دینی ما می آید و ممکن است آسیب هایی بر اثر عدم نظارت در این زمینه وارد شود.

لیالی در ادامه به خبرنگار ایرنا گفت: فضایی که در بحث آسیب های اجتماعی وجود دارد مانند الگوهای رفتاری در طلاق، اعتیاد، فقر، فساد، اختلاس، رشوه، ربا، سرقت و بسیاری دیگر از آسیب ها ممکن است متاثر از برخی الگوهای رفتاری جامعه باشد و این نکته ای است که سیاستگذاران و متولیان فرهنگی به طور جدی باید به آن توجه کرده و آن را آسیب شناسی کنند.

به گفته وی وظیفه دولت و دولتمردان در هر دوره و از هر گروه و جریانی که به واسطه آن به حاکمیت و قدرت اجرایی می رسند این است که به ترویج دین، دین داری و دین باوری و فرهنگ دینی بپردازند و به تعبیر قرآن، وظیفه حکومت و حاکمیت عبارت از رشد فضایل اخلاقی است. 

این کارشناس مذهبی افزود: وظیفه حاکمیت و حکومت در عرصه فرهنگ عبارت از حاکم نمودن دین و دینداری و توجه به آسیب هایی است که ممکن است در عرصه فرهنگ دینی متوجه دینداران شود.

وی همچنین معتقد است سیاست زدگی در عرصه های فرهنگی آسیب جدی به فرهنگ و تحولات فرهنگی وارد می کند. به عبارت دیگر نگاه سیاسی و جناحی به فرهنگ و مقولات فرهنگی برای جامعه خسارت بارخواهد بود.

سردبیر ماهنامه دانشجویی پرسمان با استناد به سخنان اخیر رهبر انقلاب در دیدار با اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: تعهد و تعصب جامعه بر فرهنگ ایرانی و اسلامی باید جدی شود. یعنی مسوولان فرهنگی باید بتوانند احساس تعهد را در جامعه ایجاد کنند و الگوهای بسیاری در ایران اسلامی داریم که جزو مفاخر فرهنگی ماست. 

لیالی در پایان ضمن ضرورت پرهیز از فرهنگ غرب گفت: متاسفانه ما در بسیاری از مسائل فرهنگی از غرب تبعیت می کنیم در حالی که کشورهای غربی به ارزش های خود و حاکمیت فرهنگ غرب تعصب خاصی دارند و جامعه اسلامی و مشرق زمین نیز از غرب یاد بگیرد که به فرهنگ خود تعصب بورزد.

فراهنگ**1003**1588