انتخابات نهمین دوره مجلس شورای اسلامی را شاید از حیث شگفتی‌سازی بتوان با انتخابات نهمین دوره ریاست جمهوری در ایران مقایسه کرد. شگفتی‌سازی در میزان مشارکت، شور و نشاط انتخاباتی و منتخبینی که از این آوردگاه به مجلس راه یافتند، همه و همه شباهت‌هایی است که این انتخابات را شبیه‌ترین انتخابات به نهمین انتخابات ریاست جمهوری و یکی از شگفتی‌سازترین انتخابات مجلس پس از پیروزی انقلاب اسلامی کرده است.

در شرایطی که کشورهای غربی با گوشه چشمی به فتنه 88، در آستانه انتخابات مجلس نهم تمام توان داخلی و خارجی خود را برای کاهش مشارکت عمومی و عملی‌سازی پروژه تحریم انتخابات بسیج کرده بودند، کنار کشیدن جریان داخلی حامی فتنه از این انتخابات نیز تاثیری عملی بر مشارکت مردم در مجلس نداشت و آمار مشارکت در این دوره از دوره قبلی مجلس نیز پیشی گرفت.

از سوی دیگر نتایج انتخابات مجلس نهم و نگاهی به جدول راه یافتگان و بازماندگان از این مجلس و میزان رای برخی راهیافتگان نسبت به دوره قبل، نیز پیام‌های و معانی بسیار مهمی را برای اهالی سیاست داشته و تحلیل‌های حائز اهمیتی را ارائه خواهد کرد.

رجانیوز تلاش می‌کند تا در سلسله گزارش‌هایی با واکاوی معانی رأی مردم در انتخابات مجلس نهم، به موضوعاتی چون وزن سیاسی برخی اشخاص و جریان‌ها در جریان‌سازی سیاسی، نگاه مردم به کارآمدی مجلس هشتم و... بپردازد.

1. نتیجه چهارسال هیاهو و توهین به جریان انقلابی برای جذب رای بدنه اصلاح طلب و کاهش 21 درصدی آرا

با نگاهی به نتایج آرای 60 نفر اول شهر تهران و مقایسه این رقم با آرای کسب شده توسط برخی از کاندیداهای فعلی با دوره پیشین مجلس، نتایج جالب و قابل تاملی را به‌دست می‌دهد.

یکی از جالب توجه‌ترین نتایج، کاهش 21 درصدی رأی علی مطهری، کاهش 66 درصدی رأی حمیدرضا کاتوزیان و کاهش نزدیک به صد درصدی رأی علی عباسپور تهرانی در این دوره از انتخابات است.

این سه کاندیدا عمدتاً‌ به دلیل مواضع‌شان در دوره فتنه، با مخالفت جبهه متحد اصولگرایان مبنی بر قرار گرفتن در فهرست انتخاباتی این جبهه، مواجه شدند. این امر موجب شد تا سه ناکام حضور در لیست گروه 8+7، به صورت مستقل فهرستی را با نام "منتقدین دولت" که در ادامه به "صدای ملت" تغییر نام داد، منتشر کنند که با بررسی نوع تبلیغات و ادبیات حاکم بر مواضع اعضای آن، مشخص شد بیشتر به دنبال جذب رأی بدنه اصلاح‌طلبان در شهر تهران هستند.

علی مطهری شاخص‌ترین کاندیدای این فهرست بود. مطهری را باید یکی از جنجالی‌ترین نمایندگان مجلس هشتم به حساب آورد. مطهری که سال‌های پس از شهادت پدر را با شهرت محدودی به سر برده بود و جز معدود مقالات در باب مقوله حجاب در روزنامه کیهان از او ردپای دیگری را در عالم رسانه و سیاست نمی‌توان سراغ گرفت، در جریان اعلام فهرست جبهه متحد اصولگرایان در مجلس هشتم با اصرار دکتر احمدی‌نژاد، در این فهرست انتخاباتی قرار گرفت و با استفاده از ظرفیت قرار گرفتن در لیست واحد اصول‌گرایان و انتساب به شهید بزرگوار آیت‌الله مطهری، با وجود اینکه تا آن زمان شناختی از وی در میان مردم وجود نداشت، توانست با کسب 571 هزار و 71 رأی، به عنوان سومین برگزیده مردم شهر تهران به مجلس شورای اسلامی راه یابد.

مطهری در ابتدای کار مجلس شاید چندان ظهور و بروزی نداشت، اما ماجرای استیضاح کردان موجب شد تا به یکی از جنجالی‌ترین نمایندگان مجلس تبدیل شود. مطهری در استیضاح کردان، صحنه‌گردانی اصلی این ماجرا را بر عهده داشت و هر چند به ظاهر در این استیضاح با همکاری احمد توکلی و جریان رسانه‌ای همسو با وی پیروز شد، اما رهبر انقلاب از این جلسه با عنوان " بی‌بند و باری سیاسی" تعبیر کردند.

اما شاید تغییر مسیر جدید مطهری و برنامه‌ریزی برای جذب جریان اجتماعی اصلاح‌طلبان به ایام پس از انتخابات باز گردد. در این ایام، مطهری با انتقاد شدید از احمدی‌نژاد، فتنه 88 را که رهبر انقلاب از آن به اقدامی برای براندازی و علیه مبانی انقلاب اسلامی تعبیر کرده بودند، به یک دعوای سیاسی میان احمدی‌نژاد و موسوی تقلیل داده و علت فتنه را مناظره موسوی - احمدی‌نژاد عنوان کرد.

وی با برجسته کردن مطالبات اصحاب فتنه در مجلس و گفت‌وگو با رسانه‌ها، به سرعت به چهره محبوب جریان‌های رسانه‌ای حامی فتنه تبدیل شد. همچنین، شاید وجه مشترک مواضع مطهری را بتوان متوجه کردن پیکان انتقادهایش به جریان انقلابی با هر زبان و تحقیر این جریان دانست. اصرار بر حمله به جریان انقلابی از سوی مطهری به حدی بود که در مجلس و مواجهه با برخی نمایندگان انقلابی، مطهری حتی از الفاظ رکیک نیز صرف نظر نکرد.

جنجال مطهری برای کشیدن احمدی‌نژاد به مجلس به‌منظور سوال از رئیس جمهور که پس از بیانیه هفدهم موسویو درخواست وی از مجلس به صورت جدی کلید خورد و سپس استعفای مطهری برای عملی شدن این درخواست، بارها و بارها مطهری را به تیتر یک رسانه‌های مخالف و معارض تبدیل کرد. این در حالی بود که اصرار بر این جمله که "مجلس به شعبه‌ای از بیت رهبری تبدیل شده است" موجب شد تا باز هم رسانه‌های ضد انقلاب سوژه‌ای دلچسب‌تر از علی مطهری برای پرداختن به آن، نیابند.

سرمایه‌گذاری روی بدنه اجتماعی اصلاح‌طلبان و پرداختن به حاشیه‌های پر سر و صدا و رسانه پسند، امری بود که در دوران تبلیغات انتخاباتی مجلس نهم از سوی مطهری که اینک و پس از ناکامی از ورود در لیست متحد اصولگرایان، فهرست صدای ملت را نیز یدک می‌کشید، به صورت مشهود پیگیری شد، به نحوی که مطهری در مناظره‌های دانشگاهی، عبارات تند و بعضا توهین‌هایی را نسبت به جریان‌های انقلابی دانشگاهی به کار برد؛ توهین‌هایی که برخی از آنها با اعتراض‌های جریان‌های دانشجویی و حتی اعلام جرم این تشکل‌ها نسبت به علی مطهری همراه بود. مطهری در واکنش به انتقاد دانشجویان دانشگاه شریف به عملکرد مجلس در قبال ماجرای وقف دانشگاه آزاد، دانشجویان چهار تشکل مطرح دانشجویی را که سامان دهنده تجمع اعتراضی در مقابل مجلس بودند، "اراذل و اوباش" و " ساندیس‌خور" خطاب کرد.

مطهری رویکرد مشابهی را نیز در قبال حجت الاسلام علیرضا پناهیان یکی از محبوب‌ترین سخنرانان محافل مذهبی و انقلابی دنبال کرد و با انتشار نامه‌ای در رسانه‌ها در قالب پاسخ به سخنرانی‌های پناهیان، به‌صورت مبسوط به موضوع انتقاد از رهبری پرداخت.

این روند موجب شد تا برخی از جریان‌های رسانه‌ای نیز مطهری را به عنوان شانس کسب یکی از سه رأی اول تهران معرفی کرده و حتی برخی از نمایندگان مجلس، فهرست صدای ملت را که با اتکا به وی تشکیل شده بود، صاحب حداقل پنج کرسی نمایندگان تهران در مجلس شورای اسلامی بدانند.

با اتمام شمارش آرا و اعلام نتایج انتخابات در حوزه تهران، اما واقعیت به گونه دیگری خود را به نمایش گذاشت. مطهری نه تنها در مرحله اول انتخابات موفق به راه‌یابی به مجلس نشد، بلکه از جایگاه سوم به جایگاه نهم تنزل رتبه پیدا کرد، به‌طوری که بر خلاف برنامه‌ریزی و تصور وی، در دوره نهم مطهری 125 هزار رأی کمتر از دوره قبل کسب کرد و با کاهش 21 درصدی آرا، یکی از بزرگ‌ترین ارقام کاهش آرا را به خود اختصاص داد.

در عین حال، حمید رضا کاتوزیان یار دیگر علی مطهری و از مؤسسین فهرست صدای ملت نیز که در ایام انتخابات ریاست جمهوری ستاد اصول‌گرایان حامی موسوی را تشکیل داده و در ایام فتنه نیز با تدارک مراسم ختم برای سعیده پورآقایی (با وجود در قید حیات بودن پورآقایی)، به بهانه کشته شدن در فتنه، نقش جدی در فضاسازی رسانه‌ای به نفع جریان فتنه داشت، یکی دیگر از ناکامان بزرگ انتخابات مجلس نهم در حوزه انتخابیه تهران بود.

کاتوزیان که در انتخابات مجلس هشتم با کسب 500 هزار رأی و در جایگاه دهمین منتخب مردم تهران در مرحله اول انتخابات به مجلس راه یافت، در این دوره از انتخابات به جایگاه 53 تنزل یافت و با کاهش نزدیک 330 هزار رأی، تنها توانست 160 هزار رأی کسب کند تا در این دوره از انتخابات، کاهشی 67 درصدی در آرای خود را تجربه کند. این کاهش به حدی بود که کاتوزیان در مصاحبه‌ای انصراف خود را از ادامه رقابت در مرحله دوم انتخابات مجلس نهم اعلام کرد.

علی عباسپور تهرانی، ضلع سوم فهرست صدای ملت که به عنوان رئیس دو دوره کمیسیون آموزش مجلس و از یاران و اقوام عبدالله جاسبی در مجلس شورای اسلامی شناخته می‌شد، در شرایطی که در انتخابات مجلس هشتم با کسب جایگاه یازدهم تهران در مرحله اول انتخابات به مجلس راه یافت، این بار حتی در میان 60 برگزیده اول تهران هم جای نگرفت تا میزان رأی وی که در دوره گذشته 480 هزار رأی بود، این بار پایین‌تر از 15 هزار رأی باشد.

در عین حال، شکست سنگین فهرست صدای ملت در تهران و نگرانی مطهری از راه‌یابی به مجلس در دور دوم، شاید یکی از مهم‌ترین پیام‌های انتخابات مجلس باشد. برخلاف آنچه این جریان تصور می‌کرد، حمله به جریان انقلابی و گرفتن مواضعی نزدیک و هماهنگ با اصلاح‌طلبان، هر چند این جریان را به صدر رسانه‌های اپوزیسیون رساند، اما نه تنها مقبولیت اجتماعی خاصی برای این جریان کسب نکرد، بلکه این جریان را با افت شدید رأی مواجه کرد، به‌طوری که نتایج انتخابات نهم نشان داد، مردم این جریان را پس زده‌اند.

اکنون بهتر می‌توان این تحلیل و دیدگاه مطهری را درباره پایگاه اجتماعی صدای ملت به چالش کشید، آنگاه که در پاسخ به خبرگزاری مهر در این باره تصریح کرد: «فکر می کنم در بین اقشار مختلف مردم پایگاه داریم. یعنی ما در قشر متدین و حزب اللهی پایگاه داریم. بسیاری از آنها تفکر و خط مشی سیاسی ما را می پسندند، نگاه مستقل ما به حوادث را تایید می کنند، همچنین نگاه فرهنگی ما را تایید می کنند. البته یک اقلیتی در قشر متدین و حزب اللهی وجود دارد که اینها تحت تاثیر امثال روزنامه کیهان و سایت رجانیوز و تبلیغاتی که علیه ما کرده اند، ممکن است نسبت به ما بدبین باشند اما وقتی ما وارد جمع آنها می شویم و بحث و گفت‌وگو می شود و آنها با حقایق آشنا می شوند، طرف‌دار تفکر ما می شوند. سایر اقشار نیز به گفتمان و تفکر ما گرایش دارند.»<** ادامه مطلب... **>