نشست تخصصی «نقد استیون هاوکینگ» درباره نقد براهین خداشناسی برگزار شد

گروه خبرنگاران / حجت شعبانی:

نشست تخصصی «نقد استیون هاوکینگ» درباره نقد براهین خداشناسی روز گذشته، پنجم مهرماه در گروه کلام و فلسفه پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی در سالن جلسات نهاد رهبری در دانشگاه‌های قم برگزار شد.

به گزارش خبرنگار افتخاری خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، در این جلسه، استاد رفیعی با نگاه به فیزیک هاوکینگ و حجج اسلام ایمانی مقدم و لیالی با نگاه کلامی و فلسفی به نقد نظریات هاوکینگ پرداختند.

حجت‌الاسلام والمسلمین لیالی، مدیر گروه کلام و فلسفه در این‌باره گفت: استیون هاوکینگ، از فیزیک‌دان‌های معاصری است که با آخرین کتاب خود تحت عنوان «طرح عظیم» در جامعه علمی شناخته می‌شود. وی که برنده دو جایزه نوبل فیزیک است، در جامعه علمی ایران شناخته شده است. در ایران اساتیدی مانند مهدی گلشنی و وحید کریم‌پور، به طرح و نقد نظریات هاوکینگ پرداخته‌اند.

نظریه هاوکینگ که متأثر از نظریه فیزیک «کوآنتوم» و نظریه «عدم قطعیت» و نظریه «متغیر پنهان» است با طرح نظریه «گودل» معتقد به پایان فیزیک است. در این نظریه جهان می‌تواند از هیچ به وجود آید و فیزیک جهان را خلق و آن را اداره ‌کند.

هاوکینگ با نقد نظریه «عدم قطعیت انیشتین» به نظرات «بور» (1927 م). نزدیک می‌شود. وی در کتاب طرح عظیم خود با طرح نظریه متغیر پنهان به مخالفت با فیزیک کوآنتوم می‌پردازد. دستمایه اصلی نظریه هاوکینگ،‌ نظریة «M» است. در نظریه «M» جهان از هیچ آفریده شده است.

در نقد هاوکینگ و نظریه او به چند نکته باید توجه کرد. 1. نقد درونی و فیزیکی هاوکینگ، در این نقد باید به مجموعه نظریات هاوکینگ و مبانی مقدماتی نظریات او با توجه به‌ آرای «انیشتین، بور،‌ ریچارد فالین، لاپلاس» و در گذشته «نیوتن و کانت» و دیگر فیزیک‌دانان توجه و ابهامات و خلأهای موجود در نظریه هاوکینگ را مشخص کرد و منتقدان هاوکینگ را در فیزیک مورد توجه قرار داد. آیا ساختار فیزیک هاوکینگ در ذات خود ابهامات و علامت‌های سوالی ندارد؟. نکته دوم، نظریه طرح عظیم هاوکینگ چگونه خود را با نظریه «ریسمان، کوانتوم، گودل و M» سازگار می‌کند و چه نقدی به این نظریات وارد می‌کند؟.

2. نقد بیرونی و فلسفی نظریه هاوکینگ، در این نقد باید به چند نکته توجه کرد. آیا نگاه به نظریه هاوکینگ نگاهی علمی است یا دینی؟ نظریه هاوکینگ بر اساس نظریه جدایی علم و دین در غرب قابل فهم و حتی قابل دفاع است اما اگر قائل به همانندی علم و دین یا حداقل ارتباط بین آن دو شدیم نظریه هاوکینگ نظریه‌ای قابل نقد است که دچار اشکالات جدی است. نکته دوم، آیا هاوکینگ خود قائل به ارتباط بین فیزیک و متافیزیک طبیعت و مابعدالطبیعه هست یا خیر؟. هاوکینگ چگونه می‌تواند مسائل فلسفی و متافیزیکی را تبیین و تحلیل کند؟.

نکته سوم، مشکل جدی نظریه هاوکینگ که همه چیز از هیچ شروع شده این است که مرز بین وجود و عدم در فیزیک و در فلسفه چیست؟ اگر همه چیز از هیچ شروع، شده این هیچ چگونه از قوانین و قواعد متابعت می‌کند؟ آیا چیزی که هیچ و عدم است، می‌تواند چیزی را ایجاد، خلق و اداره کند یا در ایجاد، خلق و اداره چیزی اثرگذار باشد؟‌ چرا برخی از اشیا و وجودات از برخی قوانین و قواعد تبعیت نمی‌کنند؟. هیچ، چگونه می‌تواند قانون‌ناپذیری بخشی از اشیا را توجیه کند و در نهایت با پذیرش نظریه هاوکینگ تنها می‌توان گفت خداوند ممکن است وجود داشته باشد اما هرگز نمی‌توان بیان کرد که خداوند وجود ندارد.

یادآور می‌شود، وی بعدها در مصاحبه با «لری کینگ» در CNN به این ابهام اشاره کرد که نظریه من نمی‌تواند خدا را انکار کند بر این اساس من خداباور هستم.

استفاده از این خبر ، با ذکر منبع بلامانع است.