جریان شناسی سیاسی - فتنه و نفاق، منافقین قدیم و جدید1

فتنه و نفاق، منافقین قدیم و جدید

 محمد علی لیالی

 وَ الْفِتْنَةُ اَشّدُ مِنَ القَتْل. «بقره 191»

  پدیده نفاق و منافقین در قرآن‏

 در قرآن این کتاب الهى در موارد بسیارى در سوره‏ها و آیات متعدد به بحث فتنه و نفاق و منافقین پرداخته است.

 خداوند در اهمیت بحث منافقین حتى سوره‏اى به نام «سوره منافقون» درباره جریان نفاق و صفات و خصوصیات آنها اختصاص داده است.

 - عدوات و لجاجت، حقه و حیله و مکر و نیرنگ، فتنه و جدال، ارتباط با کفار و مشرکان، عدم صداقت در گفتار و رفتار، دروغگویى، ضلالت و گمراهى، فسق و فجور، و... از مهم‏ترین صفات جریان فتنه و نفاق و منافقین در قرآن است.

 (. سوره منافقون، سوره ابراهیم آیه 46، نمل آیه 26، توبه آیه 110، عنکبوت آیه 3-2 محمد آیه 30 متحنه آیه 1 و بقره و...).

فتنه و نفاق و منافقین ازدیدگاه على‏علیه السلام‏

 در شناخت جریان فتنه شاید هیچ کس و هیچ زمانى به اندازه على‏علیه السلام و زمان آن حضرت جریان فتنه و نفاق خود را عیان و آشکار نکرد.

 با نگاه اجمالى به نهج‏البلاغه امیر مؤمنان على‏علیه السلام در خطبه‏ها و نامه‏ها و حکمت‏هاى بسیارى به جریان فتنه و نفاق و منافقان اشاره دارد.(1) (1) به عنوان نمونه در نهج‏البلاغه در بخش خطبه‏ها: 5، 7، 9، 13، 25، 27، 29، 50، 93، 101، 102، 150، 151، 153 و در نامه‏ها 27، 73، 28، 29 و... و در حکمت‏ها، 1 و...)

 على‏علیه السلام در تبین نفاق و منافقین از پیامبر اسلام‏صلى الله علیه وآله نقل مى‏کند که: پیامبر اسلام به من فرمود:

 بر امت اسلام نه از مؤمن و نه از مشرک هراسى ندارد؛ زیرا مؤمن را ایمان او باز مى‏دارد و مشرک را خداوند به جهت شرک او، او را نابود مى‏کند. من بر شما از مرد منافقى مى‏ترسم که درونى دو چهره، و زبانى عالمانه دارد؛ گفتارش دلپسند و رفتارش زشت و ناپسند است.(2) (2) نهج البلاغه، نامه 27.)

 جالب است پیامبر و على‏علیه السلام به دو چهره‏گى منافقان و اهل فتنه و قدرت سخنورى و عمل منافقانه آنها اشاره دارند و این ویژگى منافقان در هر عصر و زمانى قابل فهم است و بیان از قدرت نفوذ منافقان در عرصه نظریه‏پردازى دارد.